Wczesna wiosna to idealny moment na porządki i pierwsze prace w ogrodzie. Gdy tylko zima odejdzie i zapanują cieplejsze dni, możemy zabrać się za pierwsze prace w ogrodzie.

Jeśli teraz zadbamy o trawnik, drzewa oraz krzewy, w sezonie będziemy cieszyć się zdrowym  i pięknym ogrodem, a rośliny odwdzięczą się dużą ilością kwiatów i zdrowymi plonami. 

Wiosna to najbardziej pracowita pora roku w ogrodzie. Pora zatem zabrać się do pracy i porządkowania ogrodów po zimie.
Grabimy pozostawione jesienią zaschnięte liście i łodygi bylin, aby umożliwić rozwój młodych pędów. Oczyszczamy trawnik z zaschniętych liści źdźbeł trawy. Zbieramy połamane gałęzie i śmieci. Porządkujemy altany i inne obiekty małej architektury, tarasy oraz inne miejsca, w których lubimy przebywać. Robimy porządek w schowku na narzędzia. Należy sprawdzić ich stan i ewentualnie je naoliwić, przeprowadzić konserwację oraz naostrzyć. Dzięki temu będą gotowe na wykonywanie kolejnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jeśli jakieś narzędzia uległy zniszczeniu, to warto je dokupić, aby były pod ręką, gdy zajdzie taka potrzeba.

Usuwanie zimowych okryć drzew, krzewów i bylin.
Prace te rozpoczynamy zaraz po ustąpieniu mrozów, gdy wystąpi kilka kolejnych dni bez ujemnej temperatury. Zwykle jest to połowa marca. Usypane przed zimą kopczyki ziemi lub kory u nasady pędów pozostawiamy jeszcze przez jakiś czas na wypadek wystąpienia nagłych przymrozków. Zimowe okrycia (agrowłókniny, maty słomiane) warto także mieć „pod ręką” w razie powrotu przymrozków.

Bardzo trudno określić „sztywny” termin zdejmowania osłon z roślin. Podstawowymi czynnikami decydującymi o terminie usuwania zimowego okrycia z roślin ogrodowych jest obserwacja pogody oraz aktualny stan rozwoju roślin. Jeśli pąki zaczęły już „pękać” i dodatnia temperatura utrzymuje się przez kilka dni, a długoterminowa prognoza pogody nie przewiduje powrotu mrozów, można wtedy zdjąć osłony. Przyjmuje się, że zimowe osłony z większości roślin ogrodowych należy usunąć z roślin na przełomie marca i kwietnia. Niektóre rośliny egzotyczne i odmiany bardzo wrażliwe na mróz mogą wymagać okrycia nawet do maja.

Przycinanie krzewów, drzew i żywopłotów.
Prace te rozpoczynamy od przycięcia, usunięcia starych i zmienionych chorobowo pędów i gałęzi. Warto również przyciąć drzewa oraz krzewy kwitnące i owocujące latem (poza wiśniami i czereśniami, które należy przycinać po zbiorach), co zapewni obfitsze plony i piękniejsze kwitnienie roślin ozdobnych. Przycinanie najlepiej wykonać w drugiej połowie marca, aby rany nie były narażone na niskie temperatury, utrudniające ich zabliźnienie. Młode drzewka należy przycinać, kształtując koronę, a u starszych okazów trzeba przerzedzić nadmiernie zagęszczone gałęzie, aby wpuścić w koronę nieco światła.

Renowacja trawnika.
Po poprzednim sezonie i zimie może się okazać, że w trawie pojawiły się ubytki, mech lub wiele martwych źdźbeł. Jeśli chcemy, aby trawnik pięknie się prezentował, to niezbędne będzie przeprowadzenie renowacji murawy. Podstawą jest usunięcie chwastów i mchu, do czego można wykorzystać specjalistyczne preparaty np. anty mech lub odchwaszczacz, które zawierają również nawóz.
Trawnik grabimy mocnymi grabiami, aby usunąć mech, pleśń i martwe źdźbła. Następnie widłami nakłuwamy otwory co około 10-15 cm i podlewamy. Po zakończonych pracach można zająć się uzupełnieniem ubytków trawy. Ogranicza to pojawienie się kolejnych chwastów i mchu, które nie mają przestrzeni do wzrostu, a sam trawnik staje się niesamowicie gęsty i pięknie wybarwiony.

Porządkowanie rabat kwiatowych i grządek.
Zbieramy zeschnięte liście, suche pędy i pojawiające się chwasty Możemy lekko zgrabić lub zrobić to ręcznie. Dosadzamy nowe rośliny jednoroczne lub wieloletnie długo kwitnące, które ozdobią naszą rabatę przez cały sezon. Jednoroczne rośliny np. bratki, wkomponowujemy w istniejące już wcześniej byliny, które będą również się rozrastać. Starajmy się sadzić takie rośliny, aby kwitnienie było naprzemiennie, a rabata stale ukwiecona.

Nasadzanie nowych roślin wiosną można rozpocząć, gdy ziemia całkowicie rozmarznie i ogrzeje się od promieni słonecznych. Przed zasadzeniem roślin, warto sprawdzić odczyn pH gleby i dopasować go do potrzeb wybranych gatunków. Jak sprawdzić odczyn gleby? Najlepiej wykorzystać do tego prosty w obsłudze kwasomierz, który szybko pokaże, jaki jest aktualny odczyn. Chcąc zakwasić podłoże, należy dodać torf wysoki lub dodać nawozu zakwaszającego. Natomiast odkwaszanie ziemi najlepiej przeprowadzić, wykorzystując nawozy wapniowe.

Sadzenie drzew i krzewów. 
Wiosna, to odpowiednia pora na rozpoczęcie sadzenia kwitnących latem krzewów i winorośli, a także ozdobnych i wiecznie zielonych drzew. Gdy nadejdzie lato, Twój ogród będzie pełen życia. Oto przykładowe rośliny do zasadzenia:

Wysiewanie nasion.
Przełom marca i kwietnia to doskonały czas na wysiewanie wielu roślin ozdobnych, warzyw i ziół. Wiosną najczęściej wysiewa się do gruntu warzywa oraz ozdobne rośliny jednoroczne i dwuletnie. To także dobry czas na przygotowanie rozsady mniej wytrzymałych roślin do czego można wykorzystać wielodoniczki. Wyrośnięte rośliny można wsadzić do gruntu w drugiej połowie maja, kiedy nie będą już narażone na przymrozki. Wczesną wiosną do gruntu można wysiewać aksamitki, chabry, nasturcje i bratki, a także bardziej odporne na niskie temperatury rośliny jadalne: pietruszkę, marchew, rzodkiew, sałatę, koper, szpinak, bób, kalafior, kapustę, cebulę i pory ewentualnie zasadzić ziemniaki. Nasiona wysiewa się w rzędach lub punktowo. Głębokość siewu zależy od gatunku. Można jednak przyjąć zasadę, że wynosi 2-3-krotność średnicy nasion. Dlatego nasiona drobne najczęściej sieje się na głębokości 1-2 cm, grubsze 2-5 cm. Nasiona łatwo można przykryć podłożem używając odwrotnej strony grabi. Na gliniastych, ciężkich glebach nasiona wysiewa się płycej niż na glebie piaszczystej ponieważ nasiona trudniej przebijają się przez grubą, zbitą warstwę. Ponadto w na glebach lekkich głębszy siew nasion ograniczy ryzyko wyschnięcia zieleni w początkowym etapie rozwoju.

Nasiona przed wysianiem – w szczególności w odniesieniu do warzyw – warto zaprawić przeciwko chorobom. Można to robić na sucho, powlekać lub inkrustować (w ostatnim przypadku nasiona zostają pokryte specjalną otoczką). Warto przy tym pamiętać, aby nie zaprawiać nasion, które były wcześniej moczone w wodzie celem podkiełkowania. Nasiona wystarczy umieścić w pojemniku, dodać preparat i odpowiednio długo wstrząsać pojemnikiem.

Przymrozki, czyli spadki temperatury poniżej 0 st. C, powodują powstawanie kryształków lodu w komórkach roślinnych, co może skutkować ich uszkodzeniem. Jak zatem chronić rośliny przed wiosennymi przymrozkami. Najlepszą i najskuteczniejszą metodą ochrony jest okrywanie roślin. Do okrywania roślin można wykorzystać gazety, kartony, papier, a nawet folię, ale najlepszym materiałem do tego celu jest biała agrowłóknina. Jest to materiał, który przepuszcza opady atmosferyczne i nie ogranicza przepływu powietrza. Agrowłókniną można okrywać całe grządki bądź pojedyncze rośliny.

Wpływ na odporność roślin na przymrozki może mieć również nawożenie. Rośliny dobrze zaopatrzone w potas wykazują zwiększoną odporność na niską temperaturę. Wynika to ze zwiększenia stężenia soku komórkowego w tkankach roślinnych. Z kolei zbyt obfite nawożenie azotem powoduje obniżenie odporności roślinna na przymrozki (zwiększa się bowiem ilość wody w komórkach).

Aby jak najbardziej ograniczyć szkody spowodowane wiosennymi przymrozkami, zawsze wysiewajmy nasiona i sadźmy rośliny w odpowiednich terminach na płaskiej powierzchni bądź na wzniesieniach, gdyż tam najprędzej dochodzi wiosenne słońce i ogrzewa ziemię.

Rośliny ciepłolubne sadzimy do gruntu dopiero po 15 maja (gdy minie niebezpieczeństwo wiosennych przymrozków). Dobrym sposobem jest również hartowanie rozsady roślin przed wysadzeniem jej do gruntu.

Opracowała:  Halina Litwinowicz przy udziale dyrektora biura Okręgu Legnickiego, inż. Elżbiety Dziedzic.