W chwili objęcia Ziem Odzyskanych przez władze polskie, ogrody były pocięte rowami strzeleckimi.
Były zniszczone, bez ogrodzenia, z połamanym drzewostanem, częstokroć z działki pozostawał lej bombowy, zacierający jej granice. Szabrownicy pogłębiali dewastację.
Z typowych ogrodów poniemieckich takich jak „Skarbówka” przy ul. Chopina, ROD „Nowe Życie” przy Hożej, ogrody im. Gen. Sikorskiego na Pogodnie oraz ogródki „Santocka” oraz ogród im. „Tadeusza Kościuszki” niewiele dzisiaj pozostało.
Dość wcześnie, bo już od 1 sierpnia 1945 r. opiekę nad ogrodami przejął Zarząd Ogrodów Miejskich miasta Szczecina tworząc oddzielny referat ogródków działkowych. Wiosną 1946 r. przystąpiono do przydzielania działek i ogrodów Związkom Zawodowym, Radom Zakładowym i instytucjom, które rozdzielały je z kolei swoim członkom. Liczba działek w ewidencji wynosiła 4356. Nieznana była liczba działek na prawym brzegu Odry, ze względu na tereny niedostępne dla ludności bowiem przebywała tam jeszcze Armia Czerwona.
Pierwsze zebranie działkowców odbyło się 22 czerwca 1946 r. Wybrano wówczas zarząd, który przejął od ogrodów miejskich administrowanie terenów obejmujących 6188 działek, zgrupowanych w 62 koloniach.
Zebranie organizacyjne Okręgowego Związku Towarzystw Ogródków i Osiedli Działkowych odbyło się 10 sierpnia 1946 r., z udziałem przedstawicieli Szczecina, Gryfina, Choszczna, Koszalina, Łobza, Gryfic.
Dzięki poświęceniu, uporowi entuzjastów oraz pomocy państwa i władz lokalnych postępował rozwój ogrodnictwa działkowego, tak że już w roku 1960 w Okręgu Szczecińskim funkcjonowało 65 ogrodów na 856 ha, gdzie było prawie 17 tys. działek.
Dalszy rozwój mógł być kontynuowany dzięki istnieniu prężnych struktur organizacyjnych po roku 1981. To dzięki inicjatywie Krajowej Rady dokonywały się ogromne zmiany organizacyjne. Powstawało wiele ogrodów działkowych, zmieniała się ich jakość. Tworzono jednolite struktury oraz dobre prawo kolejnymi ustawami o ROD z roku 1981 i 1985 oraz ustawie opartej na projekcie obywatelskim ustawy z roku 2013.
Nowa sytuacja oraz upór krajowych władz PZD powodował możliwość rozwoju ogrodów działkowych naszego okręgu tak, że już w 2000 roku w Okręgu Szczecińskim były 192 ogrody gospodarujące na 2575 ha, na których utworzonych było 52 888 działek. Z ogrodów poniemieckich pozostały niekiedy jedynie znikome ślady, a to co zostało stworzone, to zasługa struktur organizacyjnych, kierowanych w sposób racjonalny przez Krajową Radę PZD i jej długoletniego prezesa Eugeniusza Kondrackiego.
Tadeusz Jarzębak, prezes OZ PZD w Szczecinie
